قلعه های عمان

وقتی در عمان سفر می کنید، لازم نیست خیلی با دقت نگاه کنید تا تعداد قصر ها و قلعه ها در خارج از شهر توجه شما را به خود جلب کند. فقط یک نگاه لازم است تا مطمئن شوید که به زحمت بتوان در این کشور، تپه ای را که برج و بارو ای بر آن نساخته باشند یافت.

زمانی که کشور اولویت های مهم تری نسبت به مرمت و تعمیر خشت و گل های رنگ و رو رفته و تیرهای چوبی شکسته داشت، وزارت فرهنگ و میراث ملی سرمایه گزاری عظیمی در پروژه بازسازی و مرمت قلعه ها نمود. عملیات مرمت آثار باستانی در دهه 1970 میلادی، زمانی آغاز شد که با وجود تنها چند مدرسه و بیمارستان در سراسر کشور، کل کار به هوا و هوسی بیش نمی نمود و به طور قطع ربطی به رشد صنعت نوپای توریسم هم نداشت؛ شاید بیشتر مرکز ثقل بیداری ملت - نمایشی از هویت ملی کشور، و زیربنایی برای ساخت تصویری نو از عمان به شمار می رفت.

این استحکامات، چه تنها یک چهار دیواری ساده باشند، یا عمارات عظیمی همچون قطعه نخل، شجره نامه هایی گاه طولانی تر از عمر خود کشور با خود دارند. برخی از آنها، مانند قلعه الرستاق  کمی پیش از اسلام، به دست قبایل محلی و به منظور محافظت از مسیرهای تجاری بنا شدند، یا، همچون قلعه برقح برای مقاومت در مقابل حمله غارتگران دریایی ساخته شده اند. این بنا ها، اجزاء شکل دهنده یک ملت را تشکیل می داده اند. شاید قلعه ساختن مهارتی فراموش شده در عمان به شمار آید (بیشتر تخصص لازم در پروژه های مرمت از خارج از کشور بدست می آید)، اما نیاز به حفظ و نگهداری این نماد های تاریخی برای نسل های آینده به خوبی احساس می شود.
خوب شاید بپرسید که اصلا قلعه چیست که اینقدر اهمیت دارد. قلعه بنایی نظامی است که طوری طراحی شده تا از یک جامعه محافظت نماید (مانند قلعه الحضم). از سوی دیگر، قصر مانند بیت النعمان در برقع، استحکاماتی خصوصی است که اصولا برای محافظت ملک آن ایجاد شده است. براین پایه، قلعه را می توان به عنوان بخشی از غرور مدنی، یا نشانی از استقلال و همبستگی یک جامعه تعریف نمود، چیزی که برتقالی ها زمان فتح مسقط و قلعه های میرانی، جلالی، و مطرح قادر به درک آن نبودند، آنها قلعه ها را فتح نمودند اما موفق به تسخیر مردم داخل آنها نشدند.

ممکن است با نگاهی به شکوه و جلال قلعه آیجا، دهکده ای که هنوز تا رسیدن به دنیای مدرن فرسنگ ها فاصله دارد، بتوان نتیجه گرفت که مناظر عمان همگی عقب افتاده و مربوط به اعصار گذشته اند. اما به خاطر بیاورید آن ایستگاه اتوبوس، باجه تلفن عمومی و ساختمان های اداری جدید مسقط را که همگی برگرفته از معماری قلعه ساخته شده اند؛ درواقع، آنان قلعه را برای عصر معاصر دوباره خلق نموده اند. وقتی به کشور های دیگر منطقه نگاه می کنید و می بینید که چگونه از گذشته خود جدا افتاده و آن را انکار می کنند، این احساس احترام و ایجاد پیوستگی میان گذشته و میراث آن است که عمان را در حوضه خلیج فارس منحصر به فرد می نماید.
منابع:
The Lonely Planet, Oman
وزارة الاعلام  لینک های مفید:   قلعه جلالی قلعه میرانی قلعه نزوی قلعه بهلا قلعه نخل