۱۳۸۹ اردیبهشت ۲۹, چهارشنبه

داستان ترابوزان

چهارشنبه هفته پیش به قصد سفر زمینی شش روزه ترکیه، به اتفاق یکی از دوستان تهران را ترک کردم. از طریق زنجان، تبریز، ماکو و بازرگان خود را به مرز ایران و ترکیه رساندیم. اتومبیل را در بازرگان پارک کرده از مرز وارد ترکیه شدیم.



نقشه مسیر ترکیه - شمال آنالولیا و کرانه های دریای سیاه را در ابعاد بزرگ تر مشاهده کنید


دغوبایزید

نخستین شهر آن سوی مرز دغوبایزید نام دارد. دغوبایزید در واقع روستایی بزرگ است، که به طور سنتی آخرین شهر مرزی قبل از ورود به ایران به حساب می آمده. ادوارد براون در سفرنامه خود از آن به عنوان شهری نه چندان خوش آیند نام می برد. امروزه نیز وقتی از بازرگان به آن می رسید کمی دلگیر می نماید.

به هر حال، این شهر زیبایی ها و دیدنی های خاص خود را هم دارد. نخستین و مهم ترین این دیدنی ها، قله های دوقلو و باعظمت کوه آرارات است که استوار از شهر محافظت می کنند.

در زبان ترکی کوه آرارات را  آگری داغی می نامند، قله کوچک تر، کوچوک آگری، و بزرگ تر، بویوک آگری. قله بزرگ تر با 5137 متر بلند ترین قله ترکیه است.

کسانی هم هستند، که فقط جهت فتح این قله به ترکیه می روند.

دیگر دیدنی مهم دغوبایزید قصر اسحاق پاشا است. بنای این قصر در سال 1685 میلادی، توسط چولاغ عبدی پاشا آغاز، و در سال 1784 به دست پسر اش اسحاق پاشا که یکی از سران کرد محل بود، پایان یافت. قصر بر روی تپه ای در شش کیلومتری جنوب شهر واقع است.

مهمان نوازی، صمیمیت و راست گوئی ترک ها نسبت به مسافران بی نظیر است، و ما آن را از نخستین لحظه های ورود به خاک ترکیه تجربه کردیم.

در مرز ایران و ترکیه، شهر مرزی بازرگان در طرف ایرانی مرز واقع شده است، اما در آن سوی مرز، به جز مرزبانی و گمرک هیچ تاسیسات دیگری وجود ندارد.

تنها راهی که مسافران، بدون خودروی شخصی یا اتوبوس های مسافربری، می توانند خود را به نخستین شهر ترکیه یعنی دغوبایزید برسانند مینی بوس (یا به قول خود شان دولمش)هایی است که در آن سوی مرز منتظر مسافر هستند و تا پر نشوند هم راه نخواهند افتاد.

آخرین این دولمش ها ساعت 5 بعد از ظهر از دغوبایزید راه افتاده و تا زمان پر شدن دم مرز منتظر می ماند. ما که حدود ساعت 5:30 از مرز عبور کرده بودیم، به یکی از همین دولمش ها رسیدیم. راننده آن جوان با قیافه کردی بود که فارسی را خوب صحبت می کرد.

هزینه سفر با این دولمش ها 5 لیر ترکیه است که مسیر حدودا بیست دقیقه ای جاده ای بسیار خراب و پر از چاله را تا دغوبایزید می پیمایند.

راننده که متوجه غریب بودن ما شده بود از من سوال کرد که کجا می رویم، و من به او گفتم، مقصد ما شهر کارس است، که البته می دانستم اتوبوس به کارس در دغوبایزید وجود ندارد. او یکی از مسافران دولمش را به من نشان داد و گفت با او بروید، او دولمش های اقدیر را به شما نشان می دهد و از آن جا می توانید برای کارس ماشین پیدا کنید.

این آقای راهنما، بسیار خجالتی و مؤدب بود، او با ما به اقدیر آمد، آن جا من را به یکی از دفاتر اتوبوس رانی برد که برای کارس ماشین داشتند، اما آخرین اتوبوس حرکت کرده بود، پس به ما یکی دو هتل خوب شهر را نشان داد و با فروتنی از ما جدا شد.

اقدیر

اقدیر مرکز استان اقدیر ترکیه، شهری کوچک، ساده و دوستانه است. وجود دو نفر با کوله پشتی اتفاق عجیبی در شهر است و به زودی همه می خواهند شما را ببینند، بدانند از کجا آمده اید و به کجا می روید.

جالب اینکه یکی از نخستین سوال هایی که پس از مشخص شدن ملیت ایرانی تان از شما پرسیده می شود این است که آیا شیعه هستید؟، این سوال را حتی پسر جوانی که صاحب یکی از اینترنت کافه های شهر بود نیز از من پرسید.

صحبت از اینترنت شد، این را به یاد داشته باشید که تقریبا همه جا در ترکیه اینترنت با سرعت خوب، در دسترس است. رابطه ترک ها با اینترنت مثل رابطه ماهی است با آب.

شام یکی از خوشمزه ترین کباب ترکی های زندگی ام را خوردم. اگر آن چیزی که در ترکیه به مشتریان داده می شود کباب ترکی نام دارد، بدون شک آن چه در تهران به مردم می دهند چیز دیگری است.


اسلاید شو عکس های اقدیر (جهت نمایش اسلاید شو در ابعاد بزرگ روی آن کلیک کنید)

اقدیر به کارس

این منطقه از ترکیه که ما در آن قرار داشتیم، هم جوار با مرز ایران، آذربایجان، و ارمنستان، و در قسمت شمالی تر با گرجستان است. در این میان مرز ترکیه با ارمستان که قرار است به زودی باز شود، در زمان های نه چندان دور نا آرام بوده، و به دلیل کوهستانی بودن، ظاهرا مسیر قاچاق نیز بوده و هست. به این دلیل، در هنگام مسافرت در این بخش ترکیه با گشت های ایست و بازرسی ژاندارمری ترکیه روبرو خواهید شد.

در طی سفر ما، چند بار اتوبوس مان را متوقف کردند. البته ژاندارم های ترکیه (و همچنین پلیس) رفتار دوستانه و مؤدبانه ای دارند، مخصوصا با مسافران و جهانگردان. هیچ گونه پرسشی از مسافران اتوبوس نشد، و هیچ یک از وسایل شخصی مورد بازجوئی قرار نگرفت، تنها در دو مورد پاسپورت های خارجی ها (که ما بودیم) و کارت شناسائی دیگران جمع آوری شد که آن ها را در کم تر از ده دقیقه پس دادند.

مسیر اقدیر به کارس بسیار زیبا است. یکی از نکات جالب توجه در این بخش ترکیه آن است که رشته کوه های آناتولی که ما در آن قرار داشتیم، از لحاظ زمین شناسی، با کوه های البرز و زاگرس تفاوت زیاد دارند.

کوه های البرز همچون دیواری عظیم کرانه های دریای خزر را از بیابان های مرکزی ایران جدا می کنند، و کوه های زاگرس خود متشکل از رشته کوه های پراکنده ای هستند، که شمال غرب ایران را به بیابان های مرکزی ربط می دهند. این کوه ها در برخی مواقع بسیار متراکم شده و در دیگر جا ها بسیار دور از هم افتاده اند.

ساختار کوه های آناتولی به گونه دیگری است. در حالی که فلات های مرتفع ای را شکل می دهند، آن حالت دیوار مانند البرز را ندارند. میان این کوه ها دشت های بسیار پهناور و حاصلخیز پراکنده شده، در حالی که در برخی نقاط جریان های مرطوب دریای سیاه، کوه ها را دور زده، جنگل های انبوه را موجب شده اند.

این ساختار زمین شناسی باعث می شود، که هنگام گذر از این بخش، ناگهان خود را میان جنگلی انبوه ببینید در حالی که چند دقیقه بعد پوشش گیاهی به مرتع های سرسبز یا حتی زمین های پوشیده از برف تغییر می یابد.

نکته دیگر اینکه، وقتی در ایران سفر می کنید دره ها از الگوئی کما بیش یکسان پیروی می کنند، یعنی کف دره که معمولا رودخانه جریان دارد سبز است و هر چه ارتفاع می گیرد پوشش گیاهی تنک تر شده یا کاملا محو می شود، و در اکثر مواقع پوشش گیاهی از استپ تشکیل شده، اما در آناتولی این الگو حاکم نیست. الزاما سبزی در کف دره ها نیست و اگر در این فصل سال به آن جا سفر کنید، سراسر زمین را پوشیه از چمن، مرتع یا جنگل می یابید.


اسلاید شو عکس های اقدیر به کارس (جهت نمایش در ابعاد بزرگ تر روی اسلاید شو کلیک کنید)


کارس

اگر مرز با ارمستان باز شود، اقتصاد این شهر رونق دوباره خواهد گرفت. البته این تنها دلیل بازدید از کارس نیست. معروف ترین جاذبه کارس، مخروبه های شهر آنی، پایتخت باستانی ارمنستان است.

کارس مرکز استان کارس، تحت تاثیر فرهنگ های آذری، ترکمن، کردی، ترکی و روسی بوده و آن را، روسیه کوچک در ترکیه، می نامند. پنیر (پندیر) و عسل محلی (بال) کارس معروف است، هر چند که من از مزه پنیر شان خیلی لذت نبردم.

یکی دیگر از نمونه های مهمان نوازی مردم ترکیه را در چای خانه قدیمی و بسیار زیبا ای در کارس دیدیم که صاحب چای خانه بعد از آن که به ما کمک کرد تا نت بوک مان را شارژ کنیم، و آدرس محل های مورد نظر ام را به من داد، حاضر نشد از ما پول بگیرد و گفت دفعه بعد که آمدید حساب کنید!

قلعه کارس بسیار دیدنی است، اگر حتی یک ساعت در کارس توقف داشتید، حتما یک سری به آن بزنید. منظره شهر از بالای قلعه بسیار دیدنی است.

این قلعه که نزدیک به هزار سال قدمت دارد، در دوران سلجوقی ساخته شده، توسط تیمور لنگ در 1386 نابود گردیده، و دوباره در سال 1579 میلادی توسط سلطان عثمانی باز سازی شده. سرانجام در سال 1855، تمام ساختمان بازسازی مجدد گردیده است.

این قلعه در دوران جنگ جهانی اول شاهد نبرد های تلخی بوده است. زمانی که، ارتش روسیه در سال 1920 از آن عقب نشینی کرد، قلعه به دست نیروهای ارمنی افتاد، تا آن که ارتش جمهوری خواه ترکیه آن را دوباره به تصرف در آورد.

در راه رسیدن به قلعه، از کنار کلیسای باستانی زیبایی می گذرید که در سال های میان 932 و 937 میلادی ساخته شده، اما امروزه به مسجد تبدیل گشته و آن را کوبَت جامی یا مسجد گُمبد می خوانند.


اسلاید شو عکس های کارس (جهت نمایش در ابعاد بزرگ تر روی اسلاید شو کلیک کنید)

کارس به ارزروم

اگر جاده کارس به ارزروم را با اتوبوس یا اتومبیل بپیمایید، متوجه خواهید شد که آن کاغد دیواری (wallpaper) کلیشه ویندوز XP که منظره دشت سبز و آسمان آبی است، واقعیت داشته، حتی ممکن است فکر کنید که بیل گیتس عکس آن را هنگام سفر از ارزروم به کارس گرفته است.

تماشای این همه زیبایی برای چند دقیقه قابل تحمل است، اما وقتی 4 ساعت تمام مجبور به دیدن آن می شوید، حس زندگی در ویندوز XP بهتان دست می دهد!


اسلاید شو عکس های کارس به ارزروم (جهت نمایش در ابعاد بزرگ تر روی اسلاید شو کلیک کنید)

تربوزان

بلیط ما برای ترابوزان بود، پس در ارزروم توقفی نیم ساعته داشتیم تا هرچه سریع تر به ترابوزان برسیم.


جاده ارزروم به ترابوزان


ساعت حدود 10 شب به ترابوزان رسیدیم.

اتوبوس های ترکیه از مشتری، کمال پذیرائی را به عمل می آورند، صندلی ها نسبتا راحت است، و هر یکی دو ساعت، اتوبوس توقف می کند، حتی اگر فقط نیم ساعت به مقصد نهائی مانده باشد.

هر اتوبوس، معمولا یک یا دو مهماندار و دو راننده دارد. موقعی که در ترمینال ترابوزان از اتوبوس پیاده شدیم رئیس آن خط اتوبوس رانی که با آن سفر کرده بودیم، به سراغ مان آمد (ظاهرا توسط مهماندار از وجود مسافر خارجی در اتوبوس با خبر شده بود) و از ما در مورد مقصدمان سوال کرد. شرکت های اتوبوس رانی در ترکیه، سرویس رایگان حمل و نقل مسافران از/به هتل یا برخی محل های مشخص دیگر، در شهر را به مشتریان شان ارائه می دهند، ضمنا اگر در هنگام سوار یا پیاده شدن مسافران، شخص دیگری هم مسیر با این سرویس باشد، او را نیز مجانی سوار می کنند، که نشان از روحیه همکاری در این ملت دارد.

این هم نوع دیگری از مهمان نوازی، ترک ها، و از همه مهم تر اینکه ساعت 10 شب رئیس خط اتوبوس رانی مسافران نا آگاه از این سرویس را پیدا کرده، و راننده با روئی خندان ما را به مقصد رساند.

ترابزون یا ترابوزان، بندری باستانی، در کرانه دریای سیاه است.

اگر سد سال پیش، از نقطه ای از اروپا قصد سفر به تهران داشتید، باید با کشتی به ترابوزان می رفتید، سپس از طریق ارزروم خود را به خوی، تبریز، زنجان و تهران می رساندید. این همان مسیری بود که ما قصد سفر در آن را داشتیم.

امروزه ترابوزان، شهری مدرن، زنده و پر جنب و جوش است. این فصل سال هوائی بسیار مطبوع دارد، اما وجود تهویه مطبوع و شیشه های دو جداره، در اتاق هتل نشان از تابستانی هایی گرم، و زمستان های خنک دارد.

تاریخ ثبت شده ترابوزان به 746 پیش از میلاد مسیح باز می گردد. پس از شکست عثمانی در جنگ جهانی اول، یونانیان ساکن آن، تلاش کردند تا جمهوری ترِبیزُند را به یاد امپراتوری های باستانی شان بنا گذارند، اما ترک ها پیروز میدان بودند، و آتاتورک شخصا ترابوزان را «یکی از ثروتمند ترین، قوی ترین، و حساس ترین منابع اطمینان جمهوری ترکیه» اعلام کرد.

با خبر شدیم که در ترابوزان سینمای سه بعدی هم هست، متاسفانه آواتار را برداشته بودند، پس به دیدن یک فیلم ترسناک ژاپنی رفتیم. جدا از تجربه مسخره دیدن یک فیلم ژاپنی با زیر نویس ترکی، دیدن فیلم در سینمای سه بعدی بسیار لذت بخش بود و به امتحان کردن اش می ارزید. بماند که وقتی در سینما آدم ها روی پرده، دو متر هستند یک جور هایی می توان آن را پذیرفت، اما وقتی سه بعدی در فضای داخل سالن سینما معلق می شوند، بیشتر غیر واقعی به نظر می رسد.

نمونه ای از Home Theatre ساخت شرکت سامسونگ را دیدم، با LCD و Blue Ray Player با قابلیت پخش سه بعدی که مجموعا 7 میلیون تومان قیمت داشت، شخصا، این مجموعه را به 3D سینما ترجیح می دهم.

یکی دیگر از دیدنی های ترکیه، باجه ها و مغازه هایی است، که همه در و دیوار شان پر است از نام EFES. در این مغازه ها ماء الشعیر EFES در کنار ماءالشعیر ساخت دیگر کشور ها به فروش می رسد. البته از دلستر ساخت ایران خبری نیست.





اسلاید شو عکس های ترابوزان (جهت نمایش در ابعاد بزرگ تر روی اسلاید شو کلیک کنید)


صومعه سوملا

یکی از برجسته ترین دیدنی های جنوب دریای سیاه، صومعه مریم مقدس، مربوط به کلیسای ارتدوکس یونان، واقع در سوملا (Sumela) در 46 کیلومتری جنوب ترابوزان است.


تاریخ ساخت این صومعه به عصر بیزانس باز می گردد. ساختار جادوئی صومعه چشم هر بیننده ای را خیره می کند. ساختمان در دل صخره ای بر فراز جنگل ساخته شده است. در ترابوزان آژانس های گرشگری هستند، که روزانه تور بازدید از سوملا برگزار می کنند. برای ورود به صومعه باید مبلغ 8 لیر بپردازید، که کاملا ارزش اش را دارد، هر چند که تنها بخش بسیار جزئی از کل ساختمان صومعه به روی عموم باز است.

درون صومعه، نقاشی هایی با مضمون داستان های انجیلی روی دیوار ترسیم شده، که در طول زمان (و به قول راهنمای صومعه به دست خارجیان) تخریب شده. بخش هایی از نقاشی ها را به طور یک جا کنده اند، و در قسمت های دیگر صورت ها را نابود کرده اند که به نظر ام با حرام بودن ترسیم صورت در اسلام مربوط باشد.

امروزه ژاندارمری، با تمام قوا از امنیت این بنا محافظت می کند، طوری که گاه حضور نیرو های مسلح که مواظب همه چیز هستند کمی حالت نظامی به منطقه می دهد. هر چند، همچون دیگر جاها، ماموران مسلح با توریست ها و گردشگران بسیار مهربان و مؤدب هستند.


اسلاید شو عکس های صومعه سوملا (جهت نمایش در ابعاد بزرگ روی اسلاید شو کلیک کنید)

ارزروم

ارزروم در دشت بسیار سبزی واقع شده، که توسط کوه های برف گرفته از همه جهت احاطه شده، و شهری مدرن اما بسیار سنتی است. در همه جای ترکیه مسجد بسیار فراوان است و شاید کمتر کوچه و خیابانی، بدون مسجد پیدا شود. ارزروم از این قانون مستثنا نیست. اگر ساعت 3:30 صبح با صدای بسیار بلند، بلندگوی مسجد کنار هتل، که اذان صبح را می خواند از خواب بیدار شدید، به یاد بیاورید که این جا ترکیه است.

امروزه ارزروم را بیشتر برای پیست اسکی نزدیک آن می شناسیم، اما نمی توان از یاد برد که امیر کبیر در این شهر با تجدد به سبک غربی آشنا شد.

مهم ترین دیدنی ارزروم مدرسه علمیه دومنار است. بنایی مستحکم مربوط به دوره سلجوقی. هرچند امروزه بالای مناره های آن تخریب شده اند، اما بنا در وضعیت بسیار خوبی قرار دارد.


اسلاید شو عکس های ارزروم (جهت نمایش در ابعاد بزرگ روی اسلاید شو کلیک کنید)

برای برگشت به ایران، از ارزروم به اقدیر بازگشته، بدون توقف با اتوبوس دیگری به دغوبایزید رفتیم که امیدوار بودیم در آن جا نهار بخوریم، اما هیچ غذا خوری پیدا نکردیم، پس با یکی از همان دولمش های به یاد ماندنی خود مان را به مرز رساندیم.

لینک های مفید:

اداره مدیریت موزه ارزروم

ارزروم

شهر ترابوزان

سفرهای رایگان بین ترابوزان ترکیه و تبریز ایران برقرار می شود

سفر زمینی به ترکیه

شمال ترکیه برویم یا جنوب ترکیه

امنیت توریستی



۸ نظر:

  1. دوست گرامی
    هیچ کدام از اسلاید شوها کار نمیکنه. هیچ لینکی وجود نداره که روش کلیک کنیم.
    What's going on

    Babak

    پاسخحذف
  2. گزارش بسيار گيرا و پر محتوائي است. با اطلاعات تاريحي كامل. صومعه سوملا عجب جاي ديدني است؟ ممنون از افشين بيشتر بگردي

    پاسخحذف
  3. سلام
    یک برنامه سفر زمینی به ترکیه می زاری؟ دلم مسافرت زمینی و طولانی می خواد یک عالمه

    پاسخحذف
  4. بی خبر رفتی
    میگفتی ما هم بیایم

    پاسخحذف
  5. Dear Afshin,
    I am so glad that you visited those regions,I am glad that you named mount Ararat, that has a long story behind. That would be great if you took time and read about mount Ararat, Erzroom and Trabizon. Those cities were Armenian cities which evacuated by Turkey. Armenian Genocide happened in 1915, when my grand parents, who were survivals of the genocide, moved to Syria by force. On Aug 10, 1921, Turkey signed an agreement where they obligate to set the cities free. According to that agreement Armenia's borders include mount Ararat. Mount Ararat is a part of Armenian history and it's a symbol back to our roots. Unfortunately, Turkish government hides every symbols which represents that those regions belongs to Armenians. They have done a lot of work to damage Ani's temples. They destroyed churches and monuments. I am not talking about an ancient historical facts. You can check this link. That goes back to four years ago
    http://www.youtube.com/watch?v=l7ycCINt11M&feature=related. m

    پاسخحذف
  6. فرهنگ حاکم در مناطقی که شما مسافرت کرده اید، کردی است و خوب می دانید که کردها خود را ایرانی می دانند نه ترک. شرق ترکیه به دلیل ترک تازی دولت نژادپرست ترکیه کمتر توسعه یافته است تا غرب آن.

    پاسخحذف
  7. خانه ویلایی برای اجاره هست

    پاسخحذف